Evde Peg Değişimi
Evde PEG değişimi, PEG takımı ve PEG bakımı gibi işlemler yoğun bakım hekimleri tarafından ev ortamında gerçekleştirilen cerrahi bir uygulamadır.
Evde PEG Değişimi Hizmeti, evde bakım ve sağlık hizmetlerinin yoğun bakım hekimleri tarafından ev ortamında, replasman tüpü ile gerçekleştirilen cerrahi bir uygulamadır.
PEG Nedir? Evde PEG Değişimi
PEG (Perkutan Endoskopik Gastrostomi), beslenmeyle ilgili problem yaşayan, ağızdan gıda alamayan hastaların beslenmelerini sağlıklı bir şekilde kontrol altına alabilmek amacıyla, karın duvarından geçilerek mideye tüp yerleştirilmesi işlemidir.
PEG takılması ile, ince bir boru yardımıyla hastanın sıvı veya katı gıda ihtiyaçlarının ve ilaç tedavilerinin yemek borusu kullanılmadan direk mideye ulaşması sağlanır.
Evde PEG Değişimi
Evde PEG değişimi hizmetinin tedavi protokolleri, bu plan doğrultusunda şekillendirilir ve PEG yardımıyla hastanın beslenmesi devam ettirilir.
PEG Takılması İşlemi (Perkutan Endoskopik Gastrostomi) Hangi Hastalara Yapılır?
PEG uygulaması, beslenmesi ağız yolu ile sağlanamayan ve bir aydan uzun süredir devam eden beslenme bozukluğu olan hastalara uygulanır. Bu hastalarda daha sonra evde PEG değişimi ve bakım işlemleri takip edilmelidir.
Her yaşta ihtiyacı olan hastaya uygulanabilen PEG yöntemi, yeni doğan bebekten, ileri yaşlılık nedeniyle tedavi olan hastalara kadar yapılabilmektedir
PEG Takılması ve Evde PEG Değişimi Yapılan Bazı Hastalıklar
- Beyin ve sinir sistemi hastalıkları
- Nörolojik bir hastalık sonrasında (inme, kafa travması) bilinç bulanıklığı veya bilinç kaybı
- Yutamama
- Yemek borusunda bulunan tümörler
- ALS hastalığı (Motor Nöron)
- Myastenia gravis
- Boyundaki tümörler
- Demans, Alzheimer, Parkinson gibi hastalıklar
- Doğumsal Anomaliler
PEG Takıldıktan Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir?
PEG takılma işlemi gerçekleştirilen hasta eğer hastanede yatışlı bir takibi yoksa; yaklaşık 6-8 saat izlendikten sonra bulunduğu ortama (evine) tekrar dönebilir.
Burada önemli olan; hekimin/beslenme uzmanının verdiği beslenme planına harfiyen uymak ve PEG takılan yerin bakımlarını yapmaktır.
Bu dönem süresince, evde bakım ve sağlık hizmetleri veren bir kurumdan Evde PEG değişimi konusunda yoğun bakım tecrübesine sahip deneyimli bir hemşireden destek alınması, hem hastanın konforunu sağlayacak hem de aile yakınlarının endişelerini giderecektir.
PEG Bakımı Önemlidir!
- PEG’li hastalarda, PEG takımının ertesi günü evde pansumanları yapılmaya başlanır ve ilk bir hafta her gün steril pansumana devam edilir. Yara iyileşmesinden sonra 2-3 günde bir pansuman devam ettirilir.
- Evde PEG değişimi yapılan hastada da, yaranın iyileşme sürecine bağlı olarak hasta, ortalama 10-14. günde suyla temas edebilir, banyo işlemine destek olunur.
- PEG yerinde kızarıklık ve yanma hissi var ama iltihabi akıntı görünmüyorsa, muhtemelen mide asidine bağlı olarak meydana gelmektedir. Serum fizyolojik ile PEG civarını günde 2 kez temizleyin.
- Günde 1 kez PEG kanülünü kendi etrafında 360 derece döndürün ve aşağı yukarı hareket ettirin. Bu uygulama evde bakım hemşireniz tarafından size gösterilecektir.
Evde PEG Değişimi Yapılan Hastanın Beslenme Planı Önemlidir!
- PEG yoluyla verilen besinler; sıvı karışımlar haricinde yiyecekler ezilerek veya muhallebi gibi bir kıvama getirilerek de verilir.
- Besinler ılık olarak verilmelidir. Sıcak yiyecekler tüpün yapısını bozabilir, soğuk yiyecekler ise tüpü tıkayabilir.
- İlaç verilirken ise; ilaç ezilerek ve sulandırılarak verilir.
- Peg takılı hastanın beslenme planına göre günde 4 ila 6 öğüne kadar belirlenen miktarlarda besin desteği sağlanır.
Evde PEG değişimi yapılan hastaların beslenme planları doğrultusunda düzenli besin almaları, bağışıklık sistemlerinin düzgün çalışmasına da destek sağlamaktadır. PEG açılmaması halinde hastalar günlük gerekli olan kalori değerlerini alamadıkları için bağışıklıkları düşmekte, hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı daha savunmasız bir hale gelmektedir.
PEG Takılması ve Evde PEG değişimi Sonrası Komplikasyonlar
Enfeksiyon: PEG bakımında günlük pansumanlar yapıldığı için, PEG borusunun giriş yeri olan bölge hemşire ve aile tarafından enfeksiyon açısından değerlendirilerek kontrolleri yapılmalıdır. O bölgede biraz kızarıklık veya beyazımsı renkte bir akıntı olması normaldir. Fakat kızarıklık 8 mm’den geniş bir çapta ise, beraberinde sarı veya yeşile kaçan kokulu bir akıntı varsa mutlaka hekimi bilgilendirmek gerekir.
Aspirasyon: mide içeriğinin nefes borusuna kaçmasına bağlı olarak zatürre olan hastalar vardır. Bu durumda hırıltı, yüksek ateş, balgam, öksürük, nefes darlığı görülebilir.
Ağrı : PEG kataterinin takıldığı ilk gün yapılan işleme bağlı olarak biraz ağrı olabilir. Hekimi tarafından önerilen ağrı kesicilerle ağrı giderilir. İlerleyen bir iki gün içerisinde karın kaslarında olabilecek zorlanma ağrıya neden olabilir. Bu durum geçicidir ama ağrı devamlı hale gelirse hekime bilgi verilmelidir.
Nadiren de olsa, diğer yan etkiler ise, elektrolit dengesindeki bozulmaya bağlı su ve tuz kaybı, ödem, deride deformasyon, idrar bozuklukları, halsizlik veya uyku hali, ishal, mide bulantısı, bozuk dışkılama gibi durumlar ile karşılaşılabilir.
Evde PEG Değişimi ve Tıkanan PEG Nasıl Açılır?
- Tüp içine beslenme ürünü, su veya ilaç verilemiyorsa tüpte tıkanıklık olabilir.
- Bu durumda öncelikle tüpün kıvrılmış olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Tüp uzunluğu boyunca giriş yerinden dışa doğru hafifçe sıkarak parmaklarınız arasında kaydırmayı deneyiniz. Bu işlemi birkaç kez tekrarlayabilirsiniz.
- Tüpü 30-50 ml ılık su enjekte ederek yıkamayı deneyiniz. Enjektörün pistonunu birkaç dakika boyunca veya birkaç kez ileri geri oynatarak tıkanıklığı açmayı deneyiniz.
- Tıkanıklık giderilmiyorsa 30 dakika bekleyip enjektör pistonunu ileri geri hareket ettirme işlemini tekrar ediniz.
- Tüp tıkanıklığı hala devam ediyorsa hekiminiz veya evde bakım hemşireniz ile iletişime geçmelisiniz.
PEG ‘den İlaç Nasıl Verilir?
- Kullanılacak ilaçların ezilmeye uygun olup olmadıklarını mutlaka hekim veya eczacınıza danışınız.
- İlaçlarınızı önerilen saatlerde ve dozlarda aç/tok kullanımına uygun olarak kullanmalısınız.
- Ezilmeye uygun ilaçlarınızı temiz bir havanda toz haline getiriniz. 20 ml su ile karıştırınız.
- Hastaya beslenme uygulanıyorsa durdurunuz. İlaç uygulaması öncesi ve sonrasında beslenme tüpüne 30-40 ml su vererek beslenme ürünü ile temasını engelleyiniz.
- Birden fazla ilaç kullanılıyorsa her bir ilacı ayrı ayrı vererek ilaçların birbiriyle temasını engelleyiniz.
Evde PEG Değişimi Nasıl Yapılır?
PEG tüpleri aylarca dayanabilir. Ancak bazen zamanla tüpte oluşabilecek deformasyonlar yüzünden evde PEG değişimi gerekebilir. Evde PEG değişimi hizmeti ile ev ortamında anestezi hekimi tarafından PEG tüpü kolaylıkla çıkartıp yenisiyle değiştirilebilir.
PEG yerleri tüp çıkarıldıktan kısa bir süre sonra kapanır. Bu yüzden kazara yerinden oynamalarda özellikle dikkat edilmelidir.
PEG ‘in takılı kalma süresi hastanın durumuna göre değişebilir. PEG takılı iken doktor onay veriyorsa ve hastanın yutma güçlüğü yoksa ağızdan da beslenebilir.
Fakat bu durum doktor ve hemşire kontrolünde yapılmalıdır. Hasta normal yolla beslenmeye geçtiğinde ise; midedeki tüp yine endoskopik bir işlem ile yoğun bakım hekimi tarafından hastaya zarar vermeden çıkartılır.
PEG kateteri hekim tarafından çıkartıldıktan yaklaşık 2 saat sonra, ağızdan normal beslenmeye başlanabilir.
